منطقه آزاد چابهار: دروازهای به فرصتهای سرمایهگذاری
مقدمه
منطقه آزاد چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران، در سواحل جنوبی کشور و در نزدیکی آبهای آزاد اقیانوس هند واقع شده است. این منطقه به دلیل موقعیت جغرافیایی استراتژیک و مزایای منحصر به فرد خود، به یکی از مهمترین مقاصد سرمایهگذاری در ایران تبدیل شده است. در این مقاله به بررسی تاریخچه، موقعیت جغرافیایی، مزایا و فرصتهای سرمایهگذاری در منطقه آزاد چابهار خواهیم پرداخت.
تاریخچه و موقعیت جغرافیایی
شهرستان چابهار با مساحت حدود 9739 کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر 291910 نفر در جنوب شرقی استان سیستان و بلوچستان واقع شده است. این شهرستان دارای 135 کیلومتر مرز خشکی و 115 کیلومتر مرز دریایی، با نوار ساحلی 145 کیلومتر است. چابهار به عنوان دروازه ترانزیت شرق ایران، دارای ویژگیهای خاصی است که آن را از سایر بنادر کشور متمایز میکند.
در سال 1370، اراضی شرق خلیج چابهار به مساحت 14000 هکتار بهعنوان منطقه آزاد چابهار رسمیت یافت و در سال 1371 افتتاح گردید. از آن زمان، این منطقه به یکی از مناطق آزاد هفتگانه کشور تبدیل شده و نقش مؤثری در اقتصاد ملی و منطقهای ایفا کرده است.
موقعیت استراتژیک چابهار در ترانزیت بینالمللی کالا
چابهار به عنوان نقطه تقاطع دو کریدور ترانزیتی مهم جهان، یعنی کریدور شمال-جنوب و شرق-غرب، از اهمیت بالایی برخوردار است. این کریدورها امکان دسترسی به بازارهای بزرگ آسیای میانه و هند را فراهم میکنند و به عنوان یک پل ارتباطی بین این کشورها و دیگر نقاط جهان عمل میکنند.
مزایای اختصاصی منطقه آزاد چابهار
1. موقعیت جغرافیایی
- دسترسی به آبهای آزاد: چابهار تنها بندر تجاری ایران خارج از تنگه هرمز است و نزدیکترین بندر به بازارهای آسیای میانه و افغانستان محسوب میشود.
- نزدیکی به منابع انرژی: این منطقه به بزرگترین منابع انرژی جهان در خلیج فارس نزدیک است.
2. تسهیلات و مزیتهای قانونی
- معافیتهای مالیاتی: سرمایهگذاران در این منطقه از معافیت مالیاتی 100 درصدی برای درآمد و دارایی به مدت 20 سال بهرهمند میشوند.
- امکان تملک 100 درصد سهام: سرمایهگذاران خارجی میتوانند 100 درصد سهام شرکتها را در این منطقه تملک کنند.
- انتقال آزاد سرمایه: امکان انتقال 100 درصد سرمایه و سود حاصل از فعالیتها به خارج از کشور وجود دارد.
3. تسهیلات بندری
- تخفیف در هزینه انبارداری: برای کانتینرهایی که با شناور به منطقه آزاد وارد میشوند، تخفیفهای ویژهای ارائه میشود.
- معافیت از هزینههای گمرکی: محصولات تولیدی واحدهای صنعتی منطقه برای صدور به سرزمین اصلی از معافیتهای گمرکی بهرهمند میشوند.
فرصتهای سرمایهگذاری در منطقه آزاد چابهار
1. صنعت پتروشیمی
با توجه به برنامههای توسعهای در منطقه، چابهار به عنوان سومین قطب پتروشیمی کشور در حال شکلگیری است. مجتمع پتروشیمی نگین مکران با ظرفیت تولید 26 میلیون تن در سال، از جمله پروژههای بزرگ در این زمینه است.
شرکت توسعه پتروشیمی نگین مکران در راستای نشست هیات محترم دولت در مرکز استان سیستان و بلوچستان و انتخاب منطقه چابهار به عنوان قطب آتی توسعه صنعت پتروشیمی به ثبت رسید. شهرک پتروشمی مکران در محدوده منطقه آزاد تجاری صنعتی چابهار واقع شده است که شامل طرحهای اوره آمونیاک، متانول، متانول آمونیاک، انواع پلی اتیلن، آروماتیک، MEG، MTP و کریستال ملامین میباشد.
ظرفیت تولیدی این مجتمع در حدود 26 میلیون تن در سال پیشبینی شده که از این میزان تولید، 23 میلیون تن صادراتی و مابقی محصولاتی است که بعنوان خوراک برای مجتمعهای پتروشیمی و صنایع پایین دستی در نظر گرفته شده است و یا وارد بازارهای کشور خواهد شد.
همچنین قرار است حدود 30 واحد پایین دستی نیز در شهرک پتروشیمی مکران احداث شود. شرکت توسعه پتروشیمی نگین مکران متولی ایجاد زیرساختها (دریافت زمین و ایجاد امور زیربنایی جهت ساخت شهرک پتروشیمی مکران)، تامین سرویسهای جانبی متمرکز (یوتیلیتی)، توسعه و احداث انبارها، پایانهها و مخازن صادراتی و نیز احداث خطوط انتقال گاز متان (از خط لوله هفتم سراسری) و اتان جهت تامین خوراک طرحهای پتروشیمی و نیز مدیریت شهری شهرک مکران است. در واقع این شرکت بعنوان متولی توسعه و ایجاد سومین قطب صنعت پتروشیمی کشور در منطقه آزاد چابهار محسوب میگردد.
خوراک طرح های مستقر در این شهرک عمدتا گازهای اتان و متان است. بهطوري که روزانه 57 میلیون مترمکعب گاز طبیعی و سالانه 2/6 میلیون تن اتان نیاز دارد. گاز طبیعی موردنیاز این شهرک از طریق خط لوله هفتم سراسری گاز که هماکنون تا ایرانشهر کامل شده تغذیه خواهد شد. برای تامین گاز اتان موردنیاز، گزینه انتقال به وسیله خط لوله از مسیر عسلویه به چابهار به طول 1050 کیلومتر در نظر گرفته شده است.
موضوع پروژه : آمادهسازی اراضی شهرک پتروشیمی
متراژ عرصه: 1200 هکتار
متراژ اعیان: 363000
درصد پیشرفت فیزیکی: 100 درصد
2. صنعت فولاد
فولاد بهعنوان یک صنعت مادر، بر پایه سیاستهای زیستمحیطی و الزامات حملونقلی، صنعتی است که باید در کنار دریا مستقر شود، از طرفی آثار آن بر صنایع پاییندستی و قطعهسازی و توسعه صنعتی هر منطقه قابلتوجه است.
علاوه بر فولاد مکران که در این مجتمع فولاد با پیشرفت فیزیکی بیش از 40 درصد در حال اجرا میباشد، فولاد سترگ پارس، مجتمع فولاد ده میلیون تنی است که مطالعات و مقدمات آن برای اجرا در چابهار فراهم شده است. با شروع عملیات ً اجرایی این مجتمع که اساساً با رویکرد صادرات شکل گرفته است در آینده نزدیک شاهد تحولی عظیم در تولید و اشتغال منطقه خواهیم بود.
تجهیز کارگاه اولیه این مجتمع در پایان سال 99 در زمینی به مساحت حدود ۲000 هکتار در شرق شهر چابهار آغاز شده است.
مشخصات و اطلاعات پروژه:
متراژ عرصه: 300 هکتار
متراژ اعیان: 6000 مترمربع
درصد پیشرفت فیزیکی: 36 درصد
3. گردشگری
چابهار به دلیل زیباییهای طبیعی و جاذبههای گردشگری، پتانسیل بالایی برای سرمایهگذاری در صنعت گردشگری دارد. ایجاد هتلها، رستورانها و مراکز تفریحی میتواند به جذب گردشگران داخلی و خارجی کمک کند.
4. حمل و نقل و لجستیک
با توجه به موقعیت جغرافیایی چابهار، سرمایهگذاری در حوزه حمل و نقل و لجستیک میتواند به تسهیل تجارت و ترانزیت کالاها کمک کند. ایجاد انبارها و مراکز توزیع میتواند به بهبود زنجیره تأمین و کاهش هزینهها منجر شود.